|
сўрашар эди, лекин уларга ҳатто ўлгунларигача ҳам сув берилмади». Урайналиклар ҳодисасининг воқеи - мана шу. У гарчи хиёнат, қотиллик ва муртадлик бўлиб кўринса-да, аслида бу уч қабиҳлик бирлашиб, тинчликка рахна солиш ҳисобланади. Шунинг учун ҳам Пайғамбар с.а.в. уларни хиёнат, қотиллик, муртадлик жазолари билан эмас, ҳаммага ибрат бўладиган бир жазо билан жазоладилар. Чунки уларни ўлдирмадилар, балки то ўлгунларича Ҳаррада ташлаб қўйдилар. Ташлаб қўйишдан аввал эса кўзларига тамға босдилар, қўлларини кесдилар. Бу нарса тинчликка рахна солишнинг нақадар қабиҳлигини кўрсатади. Имомнинг таъзир жазосини белгилашда ўлим жазосигача бориши мумкинлиги мана шундан чиқариб олинади.
Жазодан мақсад жиноятдан қайтаришдир. Оллоҳ Таоло:
}وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ {
– „Сизлар учун қасосда ҳаёт бор,...“, [2:179]
дейди. Демак, қасос олишдан мақсад ҳаётдир. Мусулмон нусус-ҳужжатларда белгиланган жазоларни ошириб юбормаслиги керак. Чунки Оллоҳ Таоло шу жазолар жиноятдан қайтара олишини яхши билади. Билганлиги учун шу жазоларга буюрган. Шореъ жазосини белгиламаган, уни белгилашни имомнинг ҳукмига ҳавола қилган жиноятлар учун эса жазони имом тайинлайди. Тайинлаган жазоси жиноятдан қайтаришга кифоя қилмаса, ундан кўра қаттиқроқ жазо тайинлайди. Шореъ тарафидан жазоси белгиланмаган шундай жиноятлар борки, улардан қайтариш учун фақат ўлим жазоси тайинлаш лозим бўлади. Шундай пайтда имомнинг ўлим жазоси тайинлашга ҳаққи бўлади. Масалан, шариатда икки халифага байъат берилса, кейингисини ўлдиринглар, деган ҳужжат бор. Лекин халифага байъат берилгандан кейин одамларни йиғиб, уларни иккинчи халифага байъат беришга ундаган одам учун ҳеч қандай жазо белгиланмаган. Унга халифа сифатида ҳеч ким байъат бергани йўқ, шунга кўра ҳадисга тушмайди. Лекин унинг жинояти байъат берилган одамникидан ҳам қабиҳроқ бўлиши мумкин. Шунга биноан, халифа уни ўлим жазосига ҳукм қилиши дуруст. Яна бир мисол: Кимдир арабми, туркми, форсми, барбарми, ишқилиб миллатчиликка чақириб, атрофига одам тўплади. Бу иш учун ҳам Шореъ тарафидан муайян жазо белгиланмаган. Миллатчиликка чақиришнинг эса Ислом давлатининг парчаланиши ва мусулмонларнинг бўлиниб кетишига олиб бориши маълумдир. Шунга кўра, халифа бундай
177-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222